Zaterdag 11 mei 1940 – De Duitsers in Keldonk 2
Over de gehele lengte van de Zuid-Willemsvaart van Den Bosch tot Nederweert verschenen in de loop van zaterdagmorgen 11 mei de Duitse troepen voor het kanaal. Te Veghel was dat rond 11 uur, te Beek en Donk om 13.30 uur, omgeving Helmond om 13 uur en bij Asten/Someren om 12.30 uur. Overal vonden zij de kanaalbruggen gesprongen en nagenoeg overal stootten zij op een Nederlandse verdediging aan de overzijde van het kanaal; op meerdere plaatsen ontstonden felle gevechten, die pas in de loop van de namiddag of tegen de avond in het voordeel van de Duitsers werden beslecht.
Over het verloop van de strijd, de tekortkomingen, gemaakte fouten en opgedane ervaringen zijn nog vele officiële verslagen beschikbaar. Einde 1940/begin 1941 hebben alle officieren en onderofficieren, zijnde de commandanten van de bataljons, compagnieën en pelotons, een rapport moeten uitbrengen aan de voormalige Nederlandse legerleiding. Deze verslagen zijn opgeslagen in het Centraal Archievendepot van het Ministerie van Defensie te Den Haag en, na verkregen toestemming, ter inzage.
Ook de oorlogsdagboeken van Duitse onderdelen zijn in een aantal gevallen nog beschikbaar en te raadplegen. Verder zijn er publicaties en boeken verschenen, waaruit een goede indruk is te vormen omtrent hetgeen er die pinksterzaterdag o.a. te Keldonk voorviel. Te noemen zijn: het boek van E.H. Brongers “Opmars naar Rotterdam” en dan vooral deel 2: “Van Maas tot Moerdijk” en in het bijzonder het boek van de hand van
Dr. Frans Govers uit Uden en handelende over Veghel en omgeving gedurende de oorlogsjaren “Corridor naar het verleden”, (Hoofdstukken 3 en 4).
Het kanaalgedeelte onder Keldonk werd vanaf zo’n tweehonderd meter voor de veerpont te Boerdonk tot voorbij de Keldonkse brug verdedigd door het 1e bataljon van het 13e Regiment Infanterie (zie bijdragen 22 en 23). De bataljoncommandopost was gevestigd in de boerderij van Hannes Kemps in het Lijnt. Te Keldonk begon het gevecht toen rond half 12 enkele Duitse pantserwagens vanuit de Morgenstraat de kanaalbrug naar het Hool naderden en direct door het veldgeschut ( 6 veld), opgesteld in het Hool, onder vuur werden genomen. De zwaar gepantserde voertuigen werden geraakt, doch niet buiten gevecht gesteld. De Nederlandse verdediging beschikte bij de Keldonkse bruggen niet over pantserafweergeschut. Een van de tanks verschool zich achter een van de huizen, zeer waarschijnlijk het café van Bekkers, de andere trokken zich terug. Ondertussen bleven Duitse vliegtuigen het gehele gebied verkennen en wellicht hebben deze ook de kanonnen in het Hooi kunnen lokaliseren. Tussen 13.00 en 13.30 uur werden deze kanonnen door Duitse artillerie onder vuur genomen en gedeeltelijk vernield. Daarna verschenen wederom Duitse pantserwagens op de kanaaldijk; zij hadden wegens het ontbreken van antitankgeschut weinig meer te duchten. Zij reden al vurend door richting veerpont.
Waar vroeger Hanneske Verhoeven woonde (het huis is inmiddels afgebroken – een paar honderd meter voor de Antoniushoeve) lag toen een lichte knik in de kanaaldijk en vanaf deze bocht slaagden de Duitsers erin om met hun tankgeschut achter het kanaal langs te schieten en de Nederlandse infanterie onder vuur te houden. Al vlug wekte dit bij de Nederlandse troepen (de 3e en de 1 e compagnie van het 1e bataljon 13e Regiment Infanterie) de indruk, dat de vijand reeds over het kanaal was geraakt en dat zij in de rug werden aangevallen; meerdere soldaten verlieten eigenmachtig de stellingen en op hetzelfde moment begon in feite de instorting van de verdediging. De grote frontbreedten maakte het onmogelijk om de terugtrekkende manschappen tijdig op te vangen en hen naar hun posten aan het kanaal terug te sturen. Vele wapens en uitrustingsstukken werden weggeworpen of gewoon achtergelaten. Binnen de kortste tijd brokkelde dit verdedigingsvak af en vluchtten de verdedigers via Zondveld en het Gerecht naar Nijnsel en St.-Oedenrode.
Dit maakte het de Duitsers mogelijk om nu het kanaal over te steken. Met rubberboten werden een aantal pantsergrenadiers overgezet, een honderd meter voorbij de brug richting sluisbrug. Daarna werd onmiddellijk een provisorische reparatie van de brug ter hand genomen, deze kanaalovergang hersteld en daarover enkele pantserwagens naar de overkant gebracht. Het zijn deze pantsers, die later op de middag langs het kanaal richting Zijtaart/Veghel aanvielen en daar slachtoffers onder de Nederlandse verdedigers maakten. Bij het herstellen van de kanaalovergang maakte de Duitsers gebruik van de in de vorige bijdrage genoemde sleepboot “Greta” van de heer K. Hozeman uit Rotterdam, die even verderop lag afgemeerd in het kanaal. Hij werd door de Duitsers gedwongen om zijn bootje tussen de brughoofden te varen, waarover zij toen balken en planken legden, die bij de brug lagen. Zo ontstond toch een soort brugdek, waarover de pantserwagens naar de overkant reden. Het bootje kon de zware belasting echter ten lange leste niet aan en zonk. Pas in juni werd het gelicht. De Duitse verslaggeving ter zake is niet erg uitgebreid; zij vermeldt het volgende: “De Erpse brug is vernield. Door een tankpeloton (5 tanks) van het 33e Tankregiment, pantserwagens, de 701e. Zware Infanteriegeschut Compagnie en motorrijders wordt de tegenstander bij de brug met vuur onderdrukt en onder dekking wordt om 15.20 uur (Ned. tijd) door pioniers de versterkte 2e compagnie met rubberboten over het kanaal gezet. Korte tijd later worden delen van het 9e verkenningsregiment overgezet. De kanaalbrug wordt door de 2e Compagnie van het 86e Pioniersbataljon hersteld” (Zie E.H. Brongers – Opmars naar Rotterdam).
Het 33e Tankregiment behoorde tot de 9e Panzer Division, evenals het 9e Verkenningsregiment. De 701e Zware Infanteriegeschut Compagnie was aan de 256e Infanterie Division toegevoegd en beschikte over 6 stukken gemechaniseerd zwaar geschut van 15 cm. De volgende bijdrage zal handelen over de lotgevallen van de Keldonkse bevolking; de strijd ging namelijk niet ongemerkt voorbij.